25 Ocak 2012 Çarşamba

iPhone ve iPad hakkında bilmek istemediklerimiz / M. SERDAR KUZULOĞLU

<h1><a href=http://www.ivmedergisi.com/node/8078>iPhone ve iPad hakkında
bilmek istemediklerimiz / M. SERDAR
KUZULOĞLU</a></h1><p>&nbsp;</p><p>&quot;İşçilerin 345 lira maaşla iPhone
birleştirdiği Shenzhen&#39;den modern kölelik
manzaraları...&quot;</p><p>&nbsp;</p><p><img alt="iPhone ve iPad hakkında
bilmek istemediklerimiz"
src="http://i.radikal.com.tr/644x385/2012/01/24/fft5_mf903482.Jpeg"
style="width: 400px; height: 266px; " /></p><p><span style="font-size: 12pt;
font-family: 'Trebuchet MS', sans-serif; ">Birkaç gün önce The New York
Times&rsquo;ta Apple&rsquo;ın üretim süreçleri ve maliyetlerine yönelik
Charles Duhhigg ve Keith Bradsher imzalı çok güzel bir derleme
yayımlandı (nyti.ms/w3RHZj). O yazının akılma getirdiklerini kendi
notlarımla harmanlayarak birkaç bilgi paylaşarak günümüzün teknoloji
üretim ve tüketim dengesine dair birkaç bilgi paylaşmak istedim. Altın
çağını yaşadığı 2011 yılında Apple&rsquo;ın geliri 108 milyar
dolar oldu. Bunun büyük bir bölümünü hemen herkesin bir şekilde
ilgisini çekmeyi başaran iki popüler ürünü; tablet bilgisayarı iPad ve
cep telefonu iPhone&rsquo;a borçlu. Bilgisayar satışları ise tüm
zamanların en yüksek düzeyinde. Firma sadece geçen sene 70 milyon iPhone,
30 milyon iPad sattı. Diğer ürün satışları 70 milyona yaklaşıyor.<br
/><br /><strong>Zaferin meyveleri</strong><br />iPhone ve iPad&rsquo;in
fenomen yükselişi Apple&rsquo;ın çalışan başına 400 bin dolar kâr
etmesiyle sonuçlandı. Bu Google için bile rüya bir oran. Kurucu Başkan
Steve Jobs&rsquo;un vefatından bir süre önce yerini alan Tim Cook&rsquo;un
elindeki Apple hisselerinin değeri 427 milyon dolara, maaşıysa 1.4 milyon
dolara çıktı.<br /><br />Cook&rsquo;un bu dudak uçuklatan öyküsünde
aslında pek de konuşulmayan kurumsal bir sır gizli. Kendisi aynı zamanda
yıllar önce Apple&rsquo;ın üretimini ABD&rsquo;den Çin&rsquo;e kaydırma
planının mimarı. Yani kazandırdığı paranın haddi hesabı yok.<br
/><br /><strong>Yüzde 40 kâr marjı</strong><br />İki hafta önce Apple
Çin&rsquo;de iPhone4S&rsquo;i satışa sunma kararı aldı. Ancak halkın
mağazalara akını yüzünden (güvenlik nedeniyle) satış ertelendi.
Konuya yabancı biri bu satırları okuduğunda sudan ucuz bir üründen
bahsettiğimizi sanabilir. Olmadığını hatırlatmak tarihe karşı
borcumuz.<br /><br />Apple iPhone ABD&rsquo;de kontratlı olarak modeline
göre 200 ile 400 dolar arasında satılıyor. Kontratsız almak isterseniz
en az 600 doları gözden çıkaracaksınız. Çin için hiç de azımsanacak
bir bedel sayılmaz, değil mi? Üstelik kâr marjı da birçok teknoloji
markasının dudaklarını uçuklatacak cinsten. Sektör analizlerine göre
600 dolarlık iPhone&rsquo;un maliyeti modeline göre 188 ile 245 dolar
arası değişiyor (bit.ly/xF9bYh). Yüzde 40&rsquo;lık bu kâr marjına
satın alındıktan sonra içine yüklenen her şarkı, uygulama, oyun ve
içerikten alınan yüzdelik paylar da eklenince Apple&rsquo;ın geçen
yılki 25.9 milyar dolarlık NET kârı daha iyi anlaşılıyor.<br /><br
/>Merhum Steve Jobs kendi kurduğu Apple&rsquo;dan kovulup 1995&rsquo;te
NeXT&rsquo;i kurduğunda ABD&rsquo;de kurduğu fabrikasıyla övünüyordu.
Yüksek teknoloji ve robotlar sayesinde 10 bin dolara satılan NeXT
bilgisayarlarındaki işçi maliyeti yüzde 5&rsquo;e ulaşmıyordu.<br /><br
/>Bilgisayar fiyatları 10 binden birkaç yüz dolara düşünce işler
elbette değişti. Bugün ABD&rsquo;de vergiler hariç 650 dolara satılan
16GB kapasiteli en ucuz iPhone4S&rsquo;in 188 dolarlık toplam maliyeti
içindeki işçi maliyeti 8 dolar! Yani yüzde 1,2. Nereden nereye, değil
mi?<br />Apple iPhone&rsquo;u Çin&rsquo;deki o garibanlar yerine Amerikalı
kardeşlerine ürettirseydi telefon başına maliyeti 65 dolar
yükselecekti.<br /><br /><strong>Modern köleler</strong><br />Belleği Kore
ve Japonya&rsquo;dan, ekranı Kore ve Tayvan&rsquo;dan, çipleri
Avrupa&rsquo;dan, metal aksamı Afrika ve Asya&rsquo;dan, yarı-iletkenleri
Almanya ve Tayvan&rsquo;dan toplanan iPhone, son olarak Çin&rsquo;de
birleştiriliyor. iPhone almak için mağazalara saldıran Çinlilerin
meşhur Foxconn fabrikasında. Geçen sene HP için (Ulaştırma
Bakanı&rsquo;nın gözüne girme adına) Çorlu&rsquo;da da bir fabrika
açan Foxconn&rsquo;a ev sahipliği yapan Shenzhen, 30 yıl önce
Çin&rsquo;in küçücük köylerinden biriydi. Bugün nüfusu 13 milyon.
Dünyanın en büyük &lsquo;üretim tesisi&rsquo;.<br /><br
/>Shenzhen&rsquo;de sadece Foxconn&rsquo;da, sadece Apple için 230 bin kişi
çalışıyor (toplam çalışan sayısı 500 bine yakın). Haftada altı
gün, her gün en az 12 saat ve saati sadece 1.2 liraya başka bir deyişle
ayda en fazla 345 lira kazanan bu &lsquo;teknoloji çağı köleleri&rsquo;
iş bitince evine de gidemiyor. Çünkü çoğunun evi yok. Olanlarıysa
getir-götürle uğraşmak istemiyorlar. 15 yataklı ranzalarda, demir
parmaklıklı camlarda yatıp vardiya saatini bekliyorlar. Parmaklığın
sebebi intihar eden işçiler. Dert işçi kaybı da değil, ortaya
çıkınca zor durumda kalan Apple&rsquo;ın halkla ilişkiler departmanı.
İntiharı önlemek için camlara parmaklık gerdiler. Nasıl ama?<br /><br
/>Bu elektronik marabaların dünyanın elektronik cihazlarının yüzde
40&rsquo;ını üreten Foxconn&rsquo;a ek maliyeti ise günde 3 ton domuz ve
13 ton pirinç. Tek müşteri Apple da değil HP, Dell, Motorola, Nintendo,
Nokia, Sony ve Samsung gibi birçok müşterileri var.<br /><br />Hepsi bir
yana; iPhone5 ne zaman çıkıyor acaba? Peki kaça?</span></p><p>&nbsp;</p>

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder