<h1><a href=http://www.ivmedergisi.com/node/8062>"ÂFET RİSKİ ALTINDAKİ
ALANLARIN DÖNÜŞTÜRÜLMESİ HAKKINDA KANUN TASARISI" Üzerine İMO
Görüşü</a></h1><p> </p><p align="left" style="font-size: 12px;
font-family: Verdana, Geneva, Arial, Helvetica, sans-serif; color: rgb(68,
68, 68); background-color: rgb(255, 255, 255); ">Son günlerde basında
sıklıkla Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Kentsel
Dönüşüme ilişkin bir yasa tasarısı hazırlandığı haberleri yer
almakta, Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar tarafından da
anılan yasa tasarısının kısa süre içerisinde meclis gündemine
getirileceği ifade edilmektedir. Basında kısaca Kentsel Dönüşüm
Yasası olarak ifade edilen yasa, aslında Başbakan Tayyip
Erdoğan‘ın Van depremleri sonrasında bir an evvel hazırlayacağız
dediği "Âfet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında
Kanun Tasarısı"dır. Bu kavram karışıklığının altında yatan
neden siyasi iktidarın bir süredir yapmakta olduğu ancak zaman zaman
hukuki süreçlerle karşı karşıya kaldığı "kentsel
dönüşüm uygulamalarını" afet riskini bahane ederek yasal bir
çerçeveye oturtma arzusudur.</p><p style="font-size: 12px; font-family:
Verdana, Geneva, Arial, Helvetica, sans-serif; color: rgb(68, 68, 68);
background-color: rgb(255, 255, 255); ">Geçtiğimiz gün basında
"Âfet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun
Tasarısı"nın Bakanlar Kurulunda imzaya açıldığı haberi yer
almıştır.</p><p style="font-size: 12px; font-family: Verdana, Geneva,
Arial, Helvetica, sans-serif; color: rgb(68, 68, 68); background-color:
rgb(255, 255, 255); ">Öncelikle ifade etmeliyiz ki tüm ülkenin imar ve
yapılaşma faaliyetlerini baştan aşağı değiştirecek böylesine önemli
bir yasa tasarısı hazırlanırken, konunun birinci dereceden muhatabı olan
yerel yönetimlerin, meslek odalarının ve üniversitelerin görüşünün
alınmamasını, siyasi iktidarın artık gelenekselleşen "kimsenin
aklına ihtiyacım yok, her şeyi en iyi ben bilirim" mantığına
yakışır buluyoruz.</p><p style="font-size: 12px; font-family: Verdana,
Geneva, Arial, Helvetica, sans-serif; color: rgb(68, 68, 68);
background-color: rgb(255, 255, 255); ">Yasa Tasarısına ilişkin
değerlendirmelerimize gelince;</p><p style="font-size: 12px; font-family:
Verdana, Geneva, Arial, Helvetica, sans-serif; color: rgb(68, 68, 68);
background-color: rgb(255, 255, 255);
"><b>•a) </b><b>Riskli
Alanlar</b></p><p style="font-size: 12px; font-family: Verdana, Geneva,
Arial, Helvetica, sans-serif; color: rgb(68, 68, 68); background-color:
rgb(255, 255, 255); ">Yasa tasarısında "<b>zemin yapısı veya
üzerindeki yapılaşma</b> nedeniyle can ve mal kaybına yol açma
riski taşıyan alanlar" riskli alanlar olarak tanımlanmıştır.
Topraklarımızın yüzde 66‘sı, nüfusumuzun yüzde 71‘i,
toplam belediyelerin yüzde 68‘inin 1. ve 2. derece deprem bölgesi
içinde yer aldığı bilinmektedir. 3. ve 4. derece deprem bölgeleri de
dikkate alındığında ülkemiz topraklarının yaklaşık yüzde
92‘sinin deprem tehlikesi altında bulunduğu göz önüne
alındığında, <b>riskli alan belirlemesinde öne çıkan unsurun
zemin yapısı değil üzerindeki yapılaşma olacağı
açıktır. </b>Madde bu çerçevede yorumlandığında, kent merkezinde
ranta açık alanların, üzerindeki "sağlıksız" yapılar
nedeniyle riskli alan ilan edilebileceği, aynı alanlara üzerindeki
mevcut yapılar yıkılarak yeni yapılar yapılabileceği sonucu
ortaya çıkmaktadır.</p><p style="font-size: 12px; font-family: Verdana,
Geneva, Arial, Helvetica, sans-serif; color: rgb(68, 68, 68);
background-color: rgb(255, 255, 255); ">Yaşanan depremler göstermiştir ki
aynı alan içerisinde yan yana iki yapıdan birisi yıkılırken diğeri
depremi hasarsız olarak atlatabilmektedir.</p><p style="font-size: 12px;
font-family: Verdana, Geneva, Arial, Helvetica, sans-serif; color: rgb(68,
68, 68); background-color: rgb(255, 255, 255); ">Odamızın her fırsatta
dile getirdiği üzere deprem bir doğa olayıdır. Depremi afete
dönüştüren, hiç mühendislik hizmeti almamış veya yeterli mühendislik
hizmeti almamış yapılardır. Bu bağlamda afet riski altındaki alanlarda
öncelikli olarak yapılması gereken bilimsel çalışma yöntemleri ve
değerlendirme kriterleri kullanılarak riskli yapıların
belirlenmesidir.</p><p style="font-size: 12px; font-family: Verdana, Geneva,
Arial, Helvetica, sans-serif; color: rgb(68, 68, 68); background-color:
rgb(255, 255, 255); ">•a) <b>Riskli
Yapılar</b></p><p style="font-size: 12px; font-family: Verdana, Geneva,
Arial, Helvetica, sans-serif; color: rgb(68, 68, 68); background-color:
rgb(255, 255, 255); ">Yasa tasarısı riskli yapıların tespitini
büyükşehirlerde büyükşehir belediyesince bizzat veya ilçe belediyeleri
aracılığıyla yapılmasını veya yaptırılmasını öngörmekle
birlikte <i>"belirlediği alanlardaki riskli
yapıların"</i> tespitini <i>"süre
vererek"</i> TOKİ‘den ve idareden isteyebilmektedir.</p><p
style="font-size: 12px; font-family: Verdana, Geneva, Arial, Helvetica,
sans-serif; color: rgb(68, 68, 68); background-color: rgb(255, 255, 255);
">Burada iki temel sorun göze çarpmaktadır. Birincisi riskli yapıları
belirleme konusunda yeterli olmayan idarelerin bu işi kimlere taşere
edeceği ve yapılan çalışmaların bilimsel kriterlere ne denli uygun
olacağı hususundaki belirsizliktir. İkinci husus ise Bakanlığın
belirleyeceği alanlar konusudur. Bu hüküm, ülkenin her kentinde rant elde
edilebilecek alanlarda keyfi uygulamalar yapılabilmesinin önünü
açmaktadır.</p><p style="font-size: 12px; font-family: Verdana, Geneva,
Arial, Helvetica, sans-serif; color: rgb(68, 68, 68); background-color:
rgb(255, 255, 255);
">•b) <b>Kapsam</b></p><p
style="font-size: 12px; font-family: Verdana, Geneva, Arial, Helvetica,
sans-serif; color: rgb(68, 68, 68); background-color: rgb(255, 255, 255);
">Yasa tasarısında, <i>"3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı Ve
Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun‘un, 4342 sayılı
Mera Kanunu‘nun, 6831 sayılı Orman Kanunu‘nun, 5403 sayılı
Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu‘nun, 5366 sayılı
Kanun‘un, 7269 sayılı Kanun‘un, Turizmi Teşvik
Kanunu‘nun, Boğaziçi Kanunu‘nun, 2565 sayılı Askerî Yasak
Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu‘nun ve 189 sayılı Kanun 3621
sayılı Kıyı Kanunu‘nun bu Kanun‘un arazi kullanımı
bakımından uygulanmasını engelleyici hükümleri ve diğer kanunların bu
Kanun‘a aykırı hükümleri uygulanmaz..."</i> denmek
suretiyle her türlü alan yapılaşmaya açılmakta, <i>"Bu Kanun
uyarınca yapılacak olan plânlar, 3194 sayılı İmar Kanunu‘nda ve
imara ilişkin hükümler ihtiva eden özel kanunlar da dahil olmak üzere
diğer mevzuatta belirtilen kısıtlamalara ve askı ilân sürelerine tâbi
değildir."</i>denmek suretiyle ise keyfi imar uygulamaları yapmanın
önü açılmaktadır.</p><p style="font-size: 12px; font-family: Verdana,
Geneva, Arial, Helvetica, sans-serif; color: rgb(68, 68, 68);
background-color: rgb(255, 255, 255); ">Neoliberal politikalara hizmet eden
siyasi iktidarların her dönemde sermaye sınıfının çıkarları
doğrultusunda yasalar çıkardığı bilinir. Ancak hiç bir siyasi iktidar
bunu AKP iktidarı kadar pervasızca yapmamıştır, yapamamıştır.</p><p
style="font-size: 12px; font-family: Verdana, Geneva, Arial, Helvetica,
sans-serif; color: rgb(68, 68, 68); background-color: rgb(255, 255, 255);
">Yasa tasarısında dikkat çeken en önemli tasarruflardan biride sistemin
güvencesi altında olan mülkiyet hakkının zedelenmesidir. Yasa
tasarısının bütününde oluşturulmaya çalışılan anlayışa
bakıldığında Bakanlığın, TOKİ‘ nin ve İdarelerin
gayrimenkuller üzerinde her türlü tasarruf hakkına sahip olacakları
görülecektir. Bu demektir ki yasa tasarısı mevcut haliyle yasalaştığı
takdirde gayri menkullere dair her türlü tasarruf, yürütme erkinin
insafına kalacaktır. Siyasi iktidar vatandaşına ucuz, güvenli, sağlam
konut edinme hakkını temin etmek bir yana, vatandaşının dişinden
tırnağından artırdığı paralarla edindiği mülkünü dahi elinden
almayı planlamaktadır. Üstelik de uygulamaları kuruluş amacı dar
gelirli vatandaşlara konut üretmek olan TOKİ üzerinden yapacaktır. Bu
türden örneklere ancak yetkinin tek elde toplandığı monarşi
rejimlerinde ya da faşist diktatörlüklerde rastlanabilir.</p><p
style="font-size: 12px; font-family: Verdana, Geneva, Arial, Helvetica,
sans-serif; color: rgb(68, 68, 68); background-color: rgb(255, 255, 255);
">•c) <b>TOKİ‘nin Yasa
tasarısındaki yeri</b></p><p style="font-size: 12px; font-family: Verdana,
Geneva, Arial, Helvetica, sans-serif; color: rgb(68, 68, 68);
background-color: rgb(255, 255, 255); ">Yasa tasarısında TOKİ, riskli
yapıların belirlenmesi, riskli alanların ve rezerv yapı alanlarının
belirlenmesi ve devri, cins değişikliği, tevhit ve ifraz, kamulaştırma
işlemleri vb. konularda Bakanlıkla birlikte yetkili kılınmıştır.
Geçtiğimiz dönemde birbirleriyle çelişkili pek çok yetkiyle giderek
sınırsız faaliyet alanına sahip hale getirilen TOKİ, yasadan aldığı
yetkilerle sermayenin kentlerdeki rant arayışına öncülük
edecektir.</p><p style="font-size: 12px; font-family: Verdana, Geneva, Arial,
Helvetica, sans-serif; color: rgb(68, 68, 68); background-color: rgb(255,
255, 255); ">Türkiye‘nin farklı kentlerinde aynı tip sosyal konutlar
üreten, yarattığı toplu konut alanları, sosyal donatıları, bina
kalitesi açısından tartışmalı olan, kurumsal altyapısı yetersiz TOKİ
ülkemizin kentsel dönüşümünün mimarı olmaya soyunmaktadır.</p><p
style="font-size: 12px; font-family: Verdana, Geneva, Arial, Helvetica,
sans-serif; color: rgb(68, 68, 68); background-color: rgb(255, 255, 255);
">•d) <b>Gönüllülük
Esası</b></p><p style="font-size: 12px; font-family: Verdana, Geneva, Arial,
Helvetica, sans-serif; color: rgb(68, 68, 68); background-color: rgb(255,
255, 255); ">Basında yer alan haberlerde sıklıkla Yasa tasarısının
"gönüllülük ilkesine" vurgu yapılmaktadır. Ancak;</p><p
style="font-size: 12px; font-family: Verdana, Geneva, Arial, Helvetica,
sans-serif; color: rgb(68, 68, 68); background-color: rgb(255, 255, 255);
">• Yasa tasarısının 5. Maddesinin 1. Fıkrasında Tahliye ve
yıktırma işlemlerine ilişkin olarak, <i>"Riskli yapıların
yıktırılmasında ve bunların bulunduğu alanlar ile rezerv yapı
alanlarındaki uygulamalarda, öncelikli olarak malikler ile anlaşma yoluna
gidilmesi esastır."</i> denilmekte iken aynı maddenin 3.
Fıkrasında <i>"...verilen süre içerisinde
yıktırılmayan yapılar idari makamlarca
yıktırılır..."</i> hükmünün yer aldığı,</p><p
style="font-size: 12px; font-family: Verdana, Geneva, Arial, Helvetica,
sans-serif; color: rgb(68, 68, 68); background-color: rgb(255, 255, 255);
">• Tasarının 6. Maddesinin 1.
fıkrasında <i>"Yeniden bina yaptırılmasına, payların
satışına, kat karşılığı veya hâsılat paylaşımı ve diğer usuller
ile yeniden değerlendirilmesine paydaşların en az üçte iki çoğunluğu
ile karar verilir."</i> denilmekte iken aynı maddenin 2.
fıkrasında <i>"Üzerindeki bina yıkılmış olan arsanın
maliklerine yapılan tebligatı takip eden otuz gün içinde en az üçte iki
çoğunluk ile anlaşma sağlanamaması hâlinde, gerçek kişilerin veya
özel hukuk tüzel kişilerinin mülkiyetindeki taşınmazlar için
Bakanlık, TOKİ veya İdare tarafından acele kamulaştırma yoluna da
gidilebilir."</i> hükmünün yer aldığı,</p><p
style="font-size: 12px; font-family: Verdana, Geneva, Arial, Helvetica,
sans-serif; color: rgb(68, 68, 68); background-color: rgb(255, 255, 255);
">• Yine Tasarının 6. Maddesinin 9. Fıkrasında ise "<i>Bu
maddeye göre yapılan devir işlemleri ile kamulaştırmaya dair ihtilâflar
hakkındaki dava ve takipler sadece bedele ilişkin olarak, riskli alan ve
riskli yapı tesbitleri ile yıktırma iş ve işlemleri hakkındakiler ise
sadece bina ve enkaz bedeline ilişkin olarak yürütülür ve
sonuçlandırılır."</i> hükmünün yer aldığı
görülmektedir.</p><p style="font-size: 12px; font-family: Verdana, Geneva,
Arial, Helvetica, sans-serif; color: rgb(68, 68, 68); background-color:
rgb(255, 255, 255); ">Bu hükümler birlikte değerlendirildiğinde yasa
tasarısının kamuoyuna yansıtıldığı gibi gönüllülük ve anlaşma
esasına dayanmadığı görülmektedir. Bu durum idarenin denetim
yollarından biri olan yargısal denetimin önünü kapatmakta ve
dolayısıyla Anayasanın 2. Maddesi ile belirlenen "Hukuk
Devleti" ilkesine aykırılık yaratmaktadır. Zira hukuk devleti,
kendi yarattığı hukuk değerleriyle kendini sınırlandıran ve kişilere
hukuk güvenliği sağlayan devlettir.</p><p style="font-size: 12px;
font-family: Verdana, Geneva, Arial, Helvetica, sans-serif; color: rgb(68,
68, 68); background-color: rgb(255, 255, 255); ">Dolayısıyla bu tasarı
kişilere hukuk güvenliği sağlamamaktadır.</p><p style="font-size: 12px;
font-family: Verdana, Geneva, Arial, Helvetica, sans-serif; color: rgb(68,
68, 68); background-color: rgb(255, 255, 255);
">•e) <b>Gelirler</b></p><p
style="font-size: 12px; font-family: Verdana, Geneva, Arial, Helvetica,
sans-serif; color: rgb(68, 68, 68); background-color: rgb(255, 255, 255);
">Yasa tasarısında bazı gelir kalemlerinden elde edilen gelirlerin belli
bir miktarının yasa uyarınca yapılacak iş ve işlemlerde kullanılması
öngörülmüştür. Bunlar arasında en çok dikkat çekeni, Orman
Kanunu‘nun 2. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre Hazine
adına orman dışına çıkarılan yerlerin satışından elde edilen
gelirlerdir.</p><p style="font-size: 12px; font-family: Verdana, Geneva,
Arial, Helvetica, sans-serif; color: rgb(68, 68, 68); background-color:
rgb(255, 255, 255); ">Kamuoyunda 2B arazileri olarak bilinen alanların afet
riski bahane edilerek satışa, dolayısıyla yapılaşmaya açılmasını
kabul etmemiz mümkün değildir.</p><p style="font-size: 12px; font-family:
Verdana, Geneva, Arial, Helvetica, sans-serif; color: rgb(68, 68, 68);
background-color: rgb(255, 255, 255); "><b>Sonuç olarak;</b></p><p
style="font-size: 12px; font-family: Verdana, Geneva, Arial, Helvetica,
sans-serif; color: rgb(68, 68, 68); background-color: rgb(255, 255, 255);
">Yürürlükteki tüm yasal mevzuatı devre dışı bırakacak şekilde
tasarlanan " Âfet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi
Hakkında Kanun Tasarısı" ile öngörülen kentsel dönüşüm
uygulamaları, sağlıklı bir kentsel yenilenmeyi sağlayamayacağı gibi
başta metropol kentlerimiz olmak üzere tüm ülkemizi bir rant alanı
haline dönüştürecektir.</p><p style="font-size: 12px; font-family:
Verdana, Geneva, Arial, Helvetica, sans-serif; color: rgb(68, 68, 68);
background-color: rgb(255, 255, 255); ">Kentsel dönüşüm uygulamaları
yapılırken afet riskinin yanı sıra bölge halkının ve kamu yararının
korunması gerekmekte iken tasarıda bu durum göz ardı edilmiştir</p><p
style="font-size: 12px; font-family: Verdana, Geneva, Arial, Helvetica,
sans-serif; color: rgb(68, 68, 68); background-color: rgb(255, 255, 255);
">Siyasi iktidara sesleniyoruz.</p><p style="font-size: 12px; font-family:
Verdana, Geneva, Arial, Helvetica, sans-serif; color: rgb(68, 68, 68);
background-color: rgb(255, 255, 255); ">Bir an önce yanlıştan dönünüz.
Yoksa bu sorumluluğun altında kalırsınız.</p><p style="font-size: 12px;
font-family: Verdana, Geneva, Arial, Helvetica, sans-serif; color: rgb(68,
68, 68); background-color: rgb(255, 255, 255); "><b>İNŞAAT MÜHENDİSLERİ
ODASI YÖNETİM KURULU</b></p>
Kaydol:
Kayıt Yorumları (Atom)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder