Steve Jobs’un isteklerini yalnızca ‘köle’ emeği karşılayabildi

<h1><a href=http://www.ivmedergisi.com/node/8087>Steve Jobs'un isteklerini
yalnızca 'köle' emeği karşılayabildi</a></h1><p><strong
style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left:
0px; padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left:
0px; border-top-width: 0px; border-right-width: 0px; border-bottom-width:
0px; border-left-width: 0px; border-style: initial; border-color: initial;
border-image: initial; font-weight: bold; font-size: 13px; line-height: 1;
font-family: Arial; background-color: rgb(255, 255, 255); ">New York Times
gazetesinde yayımlanan bir makale, Apple&rsquo;ın kısa süre önce ölen
patronu Steve Jobs&rsquo;un ve Steve Jobs gibi başka patronların
taleplerini neden yalnızca köleliğe yakın koşullarda çalışan
işçilerin karşılayabileceğini anlatıyor.</strong></p><p><strong
style="margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left:
0px; padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left:
0px; border-top-width: 0px; border-right-width: 0px; border-bottom-width:
0px; border-left-width: 0px; border-style: initial; border-color: initial;
border-image: initial; font-weight: bold; font-size: 13px; line-height: 1;
font-family: Arial; background-color: rgb(255, 255, 255); "><img alt=""
src="http://haber.sol.org.tr/sites/default/files/imagecache/haber_resmi_v4/images/jobs-ic.jpg"
style="width: 560px; height: 250px; " /></strong></p><p><span
style="background-color: rgb(255, 255, 255); font-family: Arial; font-size:
13px; line-height: 19px; ">Cumartesi günü&nbsp;</span><em
style="background-color: rgb(255, 255, 255); font-family: inherit; font-size:
13px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left:
0px; padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left:
0px; border-top-width: 0px; border-right-width: 0px; border-bottom-width:
0px; border-left-width: 0px; border-style: initial; border-color: initial;
border-image: initial; line-height: 1; ">The New York Times</em><span
style="background-color: rgb(255, 255, 255); font-family: Arial; font-size:
13px; line-height: 19px; ">&nbsp;gazetesinde Charles Duhigg ve Keith Bradsher
imzasıyla, Apple gibi firmaların neden köleliğe yakın koşullarda
çalışan işçilere muhtaç olduğunu ortaya koyan, çok çarpıcı bir
makale yayımlandı. &ldquo;ABD iPhone işini nasıl kaybetti&rdquo;
başlığını taşıyan makale, Apple gibi firmaların üretimlerinin
büyük bölümünü ABD dışında yapmayı tercih etmelerinin nedenlerine
odaklanıyor. Özel olarak Apple&rsquo;ın kısa süre önce hayatını
kaybeden patronu Steve Jobs&rsquo;la ilgili kişisel hikayelere de değinen
bu uzun makale, genel olarak ileri teknoloji ürünleri piyasasında tedarik
zincirinin uluslararasılaşmasının mantığına ilişkin de önemli
ipuçları sunuyor.</span></p><p style="margin-top: 15px; margin-right: 0px;
margin-bottom: 15px; margin-left: 0px; padding-top: 0px; padding-right: 0px;
padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; border-top-width: 0px;
border-right-width: 0px; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px;
border-style: initial; border-color: initial; border-image: initial;
font-size: 13px; line-height: 19px; font-family: Arial; background-color:
rgb(255, 255, 255); "><strong style="margin-top: 0px; margin-right: 0px;
margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; padding-top: 0px; padding-right: 0px;
padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; border-top-width: 0px;
border-right-width: 0px; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px;
border-style: initial; border-color: initial; border-image: initial;
font-weight: bold; line-height: 1; font-family: inherit; ">Mesele sadece
emeğin ucuz olması mı?</strong><br />Makalede Apple tarafından üretilen
70 milyon iPhone, 30 milyon iPad ve 59 milyon diğer ürünlerin neredeyse
tamamının ABD dışında imal edildiği aktarılıyor. Şirket bu
üretimden, çalışan başına 400 bin dolar kazanıyor. Bu rakam Goldman
Sachs, Exxon Mobil ya da Google gibi firmaların kârından daha yüksek.
Şirketin geçtiğimiz mali yıldaki geliri 108 milyar dolar, ki bu da
Michigan, New Jersey ve Massachusetts eyaletlerinin toplam bütçesinin
üzerinde diyor Duhigg ve Bradsher.</p><p style="margin-top: 15px;
margin-right: 0px; margin-bottom: 15px; margin-left: 0px; padding-top: 0px;
padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; border-top-width:
0px; border-right-width: 0px; border-bottom-width: 0px; border-left-width:
0px; border-style: initial; border-color: initial; border-image: initial;
font-size: 13px; line-height: 19px; font-family: Arial; background-color:
rgb(255, 255, 255); ">Apple ABD&rsquo;de 43 bin kişi, ülke dışında ise
20 bin kişi istihdam ediyor. Ancak Apple&rsquo;a taşeron iş yapanların
sayısı yaklaşık 700 bin kişi ve bunların neredeyse hiçbiri
ABD&rsquo;de değil.</p><p style="margin-top: 15px; margin-right: 0px;
margin-bottom: 15px; margin-left: 0px; padding-top: 0px; padding-right: 0px;
padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; border-top-width: 0px;
border-right-width: 0px; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px;
border-style: initial; border-color: initial; border-image: initial;
font-size: 13px; line-height: 19px; font-family: Arial; background-color:
rgb(255, 255, 255); ">Apple yöneticileri New York Times muhabirlerine neden
üretimlerini ABD&rsquo;de yoğunlaştırmayı tercih etmediklerini,
&ldquo;mesele yalnızca ülke dışında emeğin ucuz olması değil&rdquo;
diyerek açıklıyorlar. Mesele, yabancı işçilerin endüstriyel beceri ve
çalışkanlıklarının ABD&rsquo;li işçilerinkini geçmiş
olmasıymış&hellip; &ldquo;Yenilikçi firmalar&rdquo; diye devam ediyorlar,
&ldquo;ayakta kalabilmek için faaliyetlerini yeniliğin bedelini
karşılayacak kârları üretebilecek yerlere taşımak
zorunda.&rdquo;</p><p style="margin-top: 15px; margin-right: 0px;
margin-bottom: 15px; margin-left: 0px; padding-top: 0px; padding-right: 0px;
padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; border-top-width: 0px;
border-right-width: 0px; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px;
border-style: initial; border-color: initial; border-image: initial;
font-size: 13px; line-height: 19px; font-family: Arial; background-color:
rgb(255, 255, 255); ">Asya bu tür şirketler için çekici, çünkü yarı
becerili emek, burada hem ucuz hem de çok bol. Ancak diyor, bir Apple
yetkilisi, Apple&rsquo;ın tercihini belirleyen bu değildi; &ldquo;teknoloji
şirketleri açısından emek maliyeti, parçaların satın alınması ve
yüzlerce şirketten sağlanan bileşenleri ve hizmetleri bir araya getiren
tedarik zincirlerinin yönetilmesinin maliyetine kıyasla çok
önemsiz&rdquo;.</p><p style="margin-top: 15px; margin-right: 0px;
margin-bottom: 15px; margin-left: 0px; padding-top: 0px; padding-right: 0px;
padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; border-top-width: 0px;
border-right-width: 0px; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px;
border-style: initial; border-color: initial; border-image: initial;
font-size: 13px; line-height: 19px; font-family: Arial; background-color:
rgb(255, 255, 255); ">Bu Türkçe&rsquo;ye şöyle de tercüme edilebilir:
İleri teknoloji ürünü üreten Batılı tekeller Asya&rsquo;yı yalnızca
emekgücü maliyetleri düşük olduğu için değil, bu coğrafyadaki
emekçileri yönetmek daha kolay olduğu için de tercih ediyor. Eski bir
Apple yöneticisi, Asya&rsquo;ya odaklanmış olmalarının iki sebeple
açıklanabileceğini söylüyor: Asya&rsquo;daki fabrikalar ölçeklerini
daha çabuk artırıp azaltabiliyor ve Asya&rsquo;daki tedarik zincirleri
ABD&rsquo;dekileri gölgede bıraktı. Yani Asya&rsquo;da işçileri fabrika
yurtlarında barındırıp, gerektiğinde gece yarısı işbaşı yaptırmak,
gerektiğinde kapının önüne koymak, gerektiğinde ise bir başka
fabrikaya nakletmek çok daha kolay.</p><p style="margin-top: 15px;
margin-right: 0px; margin-bottom: 15px; margin-left: 0px; padding-top: 0px;
padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; border-top-width:
0px; border-right-width: 0px; border-bottom-width: 0px; border-left-width:
0px; border-style: initial; border-color: initial; border-image: initial;
font-size: 13px; line-height: 19px; font-family: Arial; background-color:
rgb(255, 255, 255); ">Gözden kaçmaması gereken bir başka husus ise şu:
Apple yöneticileri &ldquo;yenilikçi firmalar&rdquo; için istihdamın
esnekliğinin çok önemli olduğunu vurguluyor ve &ldquo;yeniliğin
maliyetini çıkarmak için buna muhtacız&rdquo; diyorlar. Oysa bir yenilik
yaratıldığında, kapitalist piyasa mantığı içinde, onu yaratan firma
zaten tekel rantları, yani &ldquo;normal kâr&rdquo;ın üzerinde süper
kâr elde ediyor. Piyasacı iktisatçılar, telif hakları savunucuları gibi
kesimler tarafından bu tekel rantları, &ldquo;başka türlü yenilik
yaratılmaz&rdquo; argümanıyla savunuluyor. Oysa Apple yöneticileri itiraf
ediyor: Yenilik yapmanın maliyetini zaten emekgücünden
çıkartıyorlar!</p><p style="margin-top: 15px; margin-right: 0px;
margin-bottom: 15px; margin-left: 0px; padding-top: 0px; padding-right: 0px;
padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; border-top-width: 0px;
border-right-width: 0px; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px;
border-style: initial; border-color: initial; border-image: initial;
font-size: 13px; line-height: 19px; font-family: Arial; background-color:
rgb(255, 255, 255); "><strong style="margin-top: 0px; margin-right: 0px;
margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; padding-top: 0px; padding-right: 0px;
padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; border-top-width: 0px;
border-right-width: 0px; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px;
border-style: initial; border-color: initial; border-image: initial;
font-weight: bold; line-height: 1; font-family: inherit; ">iPhone&rsquo;un
ekranını yalnızca Çinli işçiler yapabildi!</strong><br />Makalede Steve
Jobs&rsquo;la ilgili bazı hikayeler de anlatılıyor. Öldüğünde egemen
basının &ldquo;dünyayı değiştiren&rdquo; bir büyük insan olduğu
iddiasını avaz avaz bağırdığı Steve Jobs hakkında anlatılan bu
öyküler, esasında dünyayı Jobs gibilerin değil, kölelik koşullarında
çalışmaya mahkum edilen işçilerin değiştirdiğini hayli çıplak bir
şekilde ortaya koyuyor.</p><p style="margin-top: 15px; margin-right: 0px;
margin-bottom: 15px; margin-left: 0px; padding-top: 0px; padding-right: 0px;
padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; border-top-width: 0px;
border-right-width: 0px; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px;
border-style: initial; border-color: initial; border-image: initial;
font-size: 13px; line-height: 19px; font-family: Arial; background-color:
rgb(255, 255, 255); ">Hikayelerden bir tanesi iPhone&rsquo;un ekranıyla
ilgili&hellip; Jobs, iPhone raflarda boy göstermeden birkaç hafta önce
telefonun ekranının değiştirilmesi gerektiğini söylüyor.</p><p
style="margin-top: 15px; margin-right: 0px; margin-bottom: 15px; margin-left:
0px; padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left:
0px; border-top-width: 0px; border-right-width: 0px; border-bottom-width:
0px; border-left-width: 0px; border-style: initial; border-color: initial;
border-image: initial; font-size: 13px; line-height: 19px; font-family:
Arial; background-color: rgb(255, 255, 255); ">Eski bir şirket yöneticisi
bundan sonra olanları anlatıyor: Çin&rsquo;deki fabrikada bulunan
ustabaşı, fabrika yurdunda kalan 8000 işçiyi yatağından kaldırıyor.
Her işçiye bir bisküvi ve bir bardak çay verdikten sonra, yarım saat
içinde 12 saatlik vardiya başlatılıyor. Fabrika 96 saat içinde günde 10
binin üzerinde iPhone üretmeye başlıyor. Yönetici &ldquo;hız ve
esneklik nefes kesiciydi&rdquo; diyor ve ekliyor &ldquo;hiçbir Amerikan
fabrikası buna ulaşamazdı&rdquo;.<br />iPhone ekranıyla ilgili bir başka
hikaye&hellip; Jobs, bir şirket toplantısında cebinden iPhone&rsquo;unu
çıkarıyor ve onu hafifçe yana doğru eğerek ekranındaki yüzlerce
küçük çiziği gösteriyor. &ldquo;Bu bir telefon, insanlar bunu
ceplerinde anahtar ve bozuk paralarla taşıyacaklar&rdquo; diyor ve altı
hafta içinde plastik ekranların yerine çizilmez cam ekranların
konmasını istiyor. Ama ne yenilikçilik!</p><p style="margin-top: 15px;
margin-right: 0px; margin-bottom: 15px; margin-left: 0px; padding-top: 0px;
padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; border-top-width:
0px; border-right-width: 0px; border-bottom-width: 0px; border-left-width:
0px; border-style: initial; border-color: initial; border-image: initial;
font-size: 13px; line-height: 19px; font-family: Arial; background-color:
rgb(255, 255, 255); ">Cep telefonu üreticileri, kesme hassasiyeti ve rodaj
işlemi gerektirdiği için cam kullanmaktan kaçınıyorlar. Belki de
Jobs&rsquo;unki gibi işçileri olmadığı yıllarca bu
&ldquo;yeniliği&rdquo; yapamadılar.</p><p style="margin-top: 15px;
margin-right: 0px; margin-bottom: 15px; margin-left: 0px; padding-top: 0px;
padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; border-top-width:
0px; border-right-width: 0px; border-bottom-width: 0px; border-left-width:
0px; border-style: initial; border-color: initial; border-image: initial;
font-size: 13px; line-height: 19px; font-family: Arial; background-color:
rgb(255, 255, 255); ">Güçlendirilmiş cam levhaların yapımı için bir
Amerikan şirketi, Corning Inc. seçiliyor. Ancak şirketin bu devasa
levhaları binlerce küçük iPhone ekranına dönüştürmek üzere bir
kesme fabrikası ve gerekli deneyleri yapacak yüzlerce mühendisi yok.
İmdada yine Çinliler yetişiyor. Çin hükümetinin de desteği olduğunu
söyleyerek, işi alıyorlar. Çok kısa bir süre içinde gerekli kesme
fabrikası, kesilmesi gereken cam levhalar, yüzlerce mühendis, binlerce
işçinin 24 saat mesai yapmasını mümkün kılacak yatakhaneler; hepsi
hazır ediliyor. İşi Çinliler alıyor.</p><p style="margin-top: 15px;
margin-right: 0px; margin-bottom: 15px; margin-left: 0px; padding-top: 0px;
padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; border-top-width:
0px; border-right-width: 0px; border-bottom-width: 0px; border-left-width:
0px; border-style: initial; border-color: initial; border-image: initial;
font-size: 13px; line-height: 19px; font-family: Arial; background-color:
rgb(255, 255, 255); ">Bir Apple yetkilisi, &ldquo;Apple&rsquo;ın
Çin&rsquo;i seçmesinin bir başka nedeni de Çin&rsquo;in ABD&rsquo;nin
erişemeyeceği bir ölçekte mühendis temin edebilmesi&rdquo; diyor. Apple
yöneticileri montaj hattında çalışan 200 bin işçinin gözetimi ve
yönetimi için 8700 mühendis gerektiğini söylüyorlar. Şirket
analistleri bu sayıda kalifiye mühendisi toplamak ABD&rsquo;de en az dokuz
ay sürer. Çin&rsquo;de ise on beş gün&hellip;</p><p style="margin-top:
15px; margin-right: 0px; margin-bottom: 15px; margin-left: 0px; padding-top:
0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px;
border-top-width: 0px; border-right-width: 0px; border-bottom-width: 0px;
border-left-width: 0px; border-style: initial; border-color: initial;
border-image: initial; font-size: 13px; line-height: 19px; font-family:
Arial; background-color: rgb(255, 255, 255); "><strong style="margin-top:
0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; padding-top:
0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px;
border-top-width: 0px; border-right-width: 0px; border-bottom-width: 0px;
border-left-width: 0px; border-style: initial; border-color: initial;
border-image: initial; font-weight: bold; line-height: 1; font-family:
inherit; ">Foxconn Şehri ABD&rsquo;de yok ama&hellip;</strong><br
/>Çin&rsquo;de iPhone&rsquo;un montaj hatlarında 230 bin işçi
çalışıyor. Fabrikaların olduğu bölgeye enformel olarak &ldquo;Foxconn
Şehri&rdquo; deniliyor. İsim, Dell, Sony, Amazon, Hewlett-Packard,
Motorola, Nintendo, Samsung gibi elektronik firmalarının montaj işlerini
yapan Foxconn Technogies&rsquo;den geliyor. Foxconn Technologies&rsquo;in
Meksika, Brezilya, Doğu Avrupa ve Asya&rsquo;da bunun gibi
&ldquo;şehirleri&rdquo; mevcut.</p><p style="margin-top: 15px; margin-right:
0px; margin-bottom: 15px; margin-left: 0px; padding-top: 0px; padding-right:
0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; border-top-width: 0px;
border-right-width: 0px; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px;
border-style: initial; border-color: initial; border-image: initial;
font-size: 13px; line-height: 19px; font-family: Arial; background-color:
rgb(255, 255, 255); ">New York Times makalesinde Apple&rsquo;ın
Foxconn&rsquo;unda çalışan işçilerin dörtte birinden fazlasının
şirket barakalarında ve yurtlarında kaldığı belirtiliyor. Günde 12
saat mesai yapıyorlar ve büyük kısmı günlük 17 doların altında
ücret alıyor. Gerektiğinde bir gecede 3000 işçi bulabiliyor. Yurtlarda
yaşamaya razı olan, 3000 işçi&hellip; 300 güvenlik görevlisi sadece
yaya trafiğini düzenlemek için kullanılıyor; böylece işçilerin
vardiya giriş-çıkışlarında birbirlerini ezmesi engellenmiş oluyor.
Tesisin ana mutfağı günde ortalama üç ton domuz eti ve 13 ton pirinç
pişiriyor. Vardiya değişiminde Foxconn&rsquo;a gelen bir Apple yetkilisi,
&ldquo;ölçek akla hayale sığmazdı&rdquo; yorumunu yapıyor
gazetecilere.</p><p style="margin-top: 15px; margin-right: 0px;
margin-bottom: 15px; margin-left: 0px; padding-top: 0px; padding-right: 0px;
padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; border-top-width: 0px;
border-right-width: 0px; border-bottom-width: 0px; border-left-width: 0px;
border-style: initial; border-color: initial; border-image: initial;
font-size: 13px; line-height: 19px; font-family: Arial; background-color:
rgb(255, 255, 255); ">Foxconn, ABD&rsquo;de yok diyorlar. Evet ABD&rsquo;de
yok, Çin&rsquo;de, Tayland&rsquo;da, Meksika&rsquo;da, Doğu
Avrupa&rsquo;da, Brezilya&rsquo;da vs. var&hellip; Ama tersinden, yalnızca
ABD olan ve Foxconn&rsquo;larda olmayan şeyler de var. iPhone&rsquo;lar
Çin&rsquo;deki Foxconn Şehri&rsquo;nde birleştiriliyor, ancak
iPhone&rsquo;un tüm yazılımları Kuzey Carolina&rsquo;da, içindeki yarı
iletkenler ise Texas, Austin&rsquo;de üretiliyor.</p><p style="margin-top:
15px; margin-right: 0px; margin-bottom: 15px; margin-left: 0px; padding-top:
0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px; padding-left: 0px;
border-top-width: 0px; border-right-width: 0px; border-bottom-width: 0px;
border-left-width: 0px; border-style: initial; border-color: initial;
border-image: initial; font-size: 13px; line-height: 19px; font-family:
Arial; background-color: rgb(255, 255, 255);
">Kaynak:&nbsp;<strong>sol.org.tr</strong></p>