EMO: İHMAL ZİNCİRİNDEKİ
PERDE ARALANIYOR
EMO Heyeti, enerji nakil
hatlarına bakım için gittikleri Karasu-2 HES Göleti‘nde 5 işçinin
boğulması olayını inceledi...
İHMAL
ZİNCİRİNDEKİ PERDE ARALANIYOR
Erzurum-Aşkale
İlçesi‘nde kurulan Karasu-2 HES gölet alanı içinde kalan enerji
nakil hatlarındaki arızayı gidermeye giden 1‘i Aras Elektrik
Dağıtım A.Ş çalışanı, 4‘ü taşeron şirket Temel Enerji Ltd.
Şti. çalışanı 5 kişinin boğularak göz göre göre ölümüyle
sonuçlanan olayın arkasında yatan nedenleri tespit etmek üzere EMO heyeti
tarafından 18-19 Nisan 2012 tarihlerinde yerinde yapılan inceleme sonucunda
hazırlanan rapor tamamlanmıştır. Basına yansıyan bilirkişi raporuna
ilişkin haberlerden, çalışanlara yönelik baskılar göz ardı edilerek,
ölen çalışanların kusurlu gösterilmeye çalışıldığı
anlaşılmaktadır. Ancak olay yerinde EMO tarafından yapılan incelemeler,
yaşanan elim olayın arkasında ihmaller zinciri bulunduğunu, yaşanan
felaketin basit bir iş kazası olarak geçiştirilmeyeceğini, pek çok
yapısal sorunun var olduğunu ve bu sorunların halen ciddi tehdit
oluşturduğu gerçeğini göstermektedir.
Rapor
kapsamında EMO‘nun olayın ardında yatan gerçeklere ilişkin
yaptığı tespitler şöyle özetlenebilir:
1-
Elektrik üretim alanındaki özelleştirmeler sonucunda Karasu-HES‘in,
kar hırsıyla gerekli önlemler alınmadan Enerji ve Tabii Kaynaklar
Bakanlığı‘nca kabulü yapılmıştır. Üretim ve dağıtımın
parçalanması nedeniyle; üretim tesisi için nakil hattı sulu zemin içine
kurulurken ve sulu zemine uygun direk kurulumu yapılırken; suya
gömüleceği bilinen dağıtım hatları için gerekli önlemler
alınmamıştır. Karasu-2 HES için etüd yapılmasından
projelendirilmesine ve geçici kabulünün yapılarak işletmeye alınmasına
kadar geçen süreçte, Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği yok
sayılmıştır. Serbest piyasanın acımasız kuralları ile HES‘in
bir an önce üretime geçmesi sağlanmış, insanlar için can güvenliği
bile göz ardı edilerek iş kazasına zemin hazırlanmıştır.
align="justify">2- Dağıtım hizmeti alanında yaşanan taşeronlaşma
uygulaması nedeniyle yetkisiz ve ehil olmayan kişilerle bir çalışma
yürütülmüştür. Yapılacak olan bakım ve onarım işi, çok tehlikeli
işler sınıfına girmekte olup, "İşçi Sağlığı ve Güvenliğine
İlişkin Tehlike Sınıfları Listesi Tebliği" gereği A sınıfı iş
güvenliği uzmanı bulundurulması gerekirdi. Ne kamu şirketi olan Aras
Dağıtım, ne taşeron şirket Temel Enerji, ne de özel elektrik üreticisi
şirket İdeal Enerji "İş Sağlığı ve Güvenliği
Yönetmeliği" şartlarını sağlamıştır.
3-
Mesai saati dışında kamu çalışanının bakım yapmaya gitmesini
sağlayan baskılar olduğu anlaşılmaktadır. Elektrik sisteminin
parçalanması ve özelleştirme uygulaması nedeniyle işin sorumluluğunda
karmaşa yaşanmış olup, iş sahiplenilmeyip uzaktan kumandalarla
çalışanların inisiyatifine bırakılmıştır. Olayın birkaç gün
öncesinde 31 Mart 2012 tarihinde Çat İlçesi‘ni besleyen enerji
nakil hattının gölet içinde kalan bir direği yıkılarak kazanın
habercisi olmuş, ancak kaza gününe kadar bir planlama yapılmamış, hatta
kaza sonrası enerji nakil hatlarının farklı yerlerden beslenmesi
şeklinde alınan önlemler kaza öncesinde hiç düşünülmemiştir.
align="justify">4- Kamu ve özel sektör kuruluşlarında yaratılan kadro ve
araç yetersizliği, yani kurumların içinin boşaltılmış olması olayın
arkasındaki önemli bir etkendir. Elektrik enerjisinin dağıtımında sevk
ve idareyi idari, teknik sorumluluğu ehliyetsiz ve yetkisiz elemanlara
teslim eden yönetimler bir anlamda bu tür kazaların hazırlayıcıları
konumundadırlar. İdari anlamda doğrudan Erzurum İl
Müdürlüğü‘ne bağlı olması gereken İlçe İşletme Şefliği
personelinin, mesai saati dışında arıza mahalline sevki ile ilgili ortada
somut veriler bulunmamaktadır.
EMO‘dan Acil
Önlem Uyarısı
Raporda yapılan saptamalar
doğrultusunda yetkilileri acil önlemler alınması gerektiği konusunda
uyarıyoruz. Karasu-2 HES‘in elektrik sistemi ile bağlantısını
sağlamak üzere İdeal Enerji Üretimi San. ve Tic. A.Ş. tarafından tesis
ettirilen enerji nakil hattının 2 direği halen gölet alanı içindedir.
Süreç içinde bu iki direk özelinde de; direklerin yatması, iletken
kopması, izolatör patlaması gibi arızalara müdahale edilmesi söz konusu
olacaktır. Dahası bu gibi arızalar, elektrik kaçağı oluşması
nedeniyle de can kayıplarına yol açabilecektir. Bu direklerde de benzer
kazaların yaşanması muhtemeldir ve gereken önlemler alınarak
güzergahının değiştirilmesi can ve mal güvenliği açısından
zorunludur.
Kadrolaşma ile mühendislik mesleği
önemsizleştirilmiş ve hiyerarşik yapılanma içerisinde mühendislerin
bilgi ve deneyimleri yerine idari ve ehil olmayan kadrolar karar verici hale
getirilmiştir. Ne yazık ki kamu çalışanlarının meslek örgütlerine
üye olma zorunluluğunun 12 Eylül Darbesi‘yle kaldırılmış olması
nedeniyle kamuda çalışan mühendislerin mesleki denetimleri odalar
tarafından yapılamamakta, diğer taraftan meslektaşlarımız da
güvencesiz bir ortamda siyasal baskılar karşısında örgüsüz oldukları
için yalnız kalmaktadırlar. Bu durum denetim sürecinin daha başında
olumsuz bir ortam yaratmaktadır.
TEDAޑa
bağlı çeşitli dağıtım şirketlerinde, elektrik mühendisi olması
zorunluluğu bulunan kimi teknik görevlere ısrarla başka mesleklerden
kişilerin getirildiğine daha sık tanık olunmaya başlanmıştır.
Dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesiyle birlikte bu sorunların daha
da artması, mesleki liyakat ve kariyere sahip kişilerin değil, işletmeyi
karlı bir şekilde idare edecek kişilerin bu görevlere atanması, iş
güvenliği ve teknik gerekliliklerin hiçe sayıldığı ve bu yolla
çalışanların can güvenliklerinin tehlikeye atıldığı bir ortam
yaratmaktadır. Enerji Bakanlığı ve TEDAŞ‘ın bu sürece derhal
müdahale etmesi, teknik konularda uzman kişilerin görev yapmasını
sağlayacak tedbirleri acilen almaları gerekmektedir. Aksi halde Erzurum
Aşkale‘de yaşanan felaketin daha büyüklerini yaşamak kaçınılmaz
olacaktır.
Enerji alanı, ölü canlar üzerinden
yükseltilen piyasanın ortaçağ sömürgeci zihniyetinin geri
döndürüldüğü vahşi kapitalizm uygulamalarına sahne olmaktadır.
Yaşanan bu acı kayıpların ciddiyetle ele alınması, 3-5 kişinin
sorumluluğu olarak algılanıp unutulmaması, sistemdeki ciddi
sıkıntıların acilen giderilmesi gerekmektedir. Bunun için de kamu
yararını ön planda tutacak, kamu kurumlarının ehil ve yetkin kişilerin
elinde plan ve denetimleri yürüteceği bir yapılanmaya gidilmelidir.
align="justify">
ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ
ODASI
43. DÖNEM YÖNETİM KURULU
13 Mayıs
2012
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder