Avrupa'nın ilk
bilgisayarı 60 sene önce Sovyetler'de çalışmaya başladı

class="content-content" id="content-content">

class="makale-resim"> src="http://haber.sol.org.tr/sites/default/files/imagecache/makale_genel/images/lebedev_k.jpg"
title="" /> 60 sene önce 25 Aralık'ta Sovyetler
Birliği'nde inşa edilen Avrupa'nın ilk bilgisayarı MESM ulusal
bilimsel problemleri çözmek üzere çalışmaya
başladı.

60 sene önce dün 25 Aralık'ta,
Avrupa'daki ilk bilgisayar Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler
Birliği'nde çalışmaya başladı. 6 Kasım 1950'de ilk küçük
problemi çözen bu bilgisayar, 1951'in sonunda 25 Aralık'ta Sovyet
Bilimler Akademisi'nden sürekli olarak çalışması için onay
aldı.

MESM (Malaya Elektronaya Schetnaya Mashina - Küçük Elektronik
Hesap Makinası) adı verilen bu bilgisayar, Sergey Lebedev adlı
akademisyenin liderliğindeki ekibi tarafından Kiev'deki Elektrik
Mühendisliği Enstitüsü'nde, o zaman ülkenin gereksindiği
hesaplamaları yapabilmek için tasarlandı.

MESM saniyede 50 işlem
yapabiliyordu ve 1956'ya kadar sürekli olarak kullanıldı. MESM sadece
enstitü içindeki bilimcilerce değil ulusal önemde problemler üzerinde
çalışan ve hesaplama gücüne ihtiyacı olan bilimciler tarafından da
kullanılıyordu. MESM, termonükleer süreçler, uzay uçuşları ve roket
teknolojileri, uzak mesafeli elektrik iletim hatları, mekanik, istatistiksel
kalite kontrolü ve diğer alanınlardaki hesaplamalar için kullanıldı.
1956'da MESM Kiev Politeknik Enstitüsü'ne taşındı ve üç yıl
boyunca genç programcıların eğitimi için kullanıldı.

alt="mesm_team.jpg" height="330"
src="http://haber.sol.org.tr/sites/default/files/fotograf/mesm_team.jpg"
width="480" />

Kiev'de Ulusal Bilimler Akademisi'nde bulunan
belgeler 1957 senesinde SSCB Bilimler Akademisi Koordinsayon Konseyi'ne
Lebedev'in gönderdiği kısa bir mesajı
içeriyor:

“Yüksek hızlı elektrinik bilgisayarlar
ile 1948'in sonunda doğru ilgilenmeye başladım. 1948-1949'dan
itibaren benzer bilgisayarların yapımı için temel prensipleri gözden
geçirdim. Bilgisayarın ekonomik gelişimdeki önemini dikkate alınca ve
Sovyetler Birliği'nde bilgisayar inşası ve koşturması konusunda
deneyimin olmaması nedeniyle küçük elektronik bir bilgisayarı en hızlı
şekilde yapmaya karar verdim. Bu bilgisayar ile bilgisayar inşasının
temel prensiblerini de araştırabilecek, bununla ilgili problemleri çözmek
için stratejiler geliştirebilecek ve bilgisayarda program koşturma
tecrübesi edinecektik. Gecikmeyi önlemek için flip-flop hücrelerden bir
bellek bankası yapmak gerekiyordu ancak sınırlı bir bellek olacaktı.
Temel birimlerin geliştirilmesi 1948'de tamamlandı.

Genel
parçalar ve bu kısımların birimlerinin temel devre çizimleri 1949 yıl
sonunda tamamlandı ve 1950 sonunda çalışan model üzerindeki son
ayarlamalar tamamlandı. Bu aşamadan sonra bir komisyon önünde başarılı
bir demonstrasyon yapıldı.”

Lebedev MESM'den
sonra 14 farklı bilgisayar daha tasarladı ve inşa etti. Lebedev bilimdeki
başarılarının ulusa yaptığı kaktıları nedeniyle Lenin, Ekim Devrimi
ve Kızıl Emek Bayrağı nişanları ile onurlandırıldı.

Lebedev ve
ekibinin geliştirdiği bilgisayar inşası teknikleri bugün ciddi
değişiklikler olmaksızın modern bilgisayarlar teknikleri olarak
kullanılıyor. Lebedev, 'von Neumann' prensipleri olarak bilinen ve
John von Neumann'a atfedilen bilgisayar mimarisi prensiplerini
bağımsız olarak geliştirmişti.

Kaynak:
sol.org.tr