"KENTSEL DÖNÜŞÜMÜN
DAYANAKLARI ANAYASAYA AYKIRI"

BASINA VE KAMUOYUNA

 

Şehir Plancıları Odası Tarafından Açılan Davada Yargıdan
Önemli Bir Ara Karar;

"KENTSEL DÖNÜŞÜMÜN DAYANAKLARI ANAYASAYA
AYKIRI"

 

Ankara 3. İdare Mahkemesi, Belediye Kanunu‘nun kentsel
dönüşümle ilgili 73‘üncü maddesinin
"Anayasaya Aykırı" olduğu yolundaki TMMOB Şehir Plancıları
Odası iddialarına destek verdi ve söz konusu maddenin iptali
için Anayasa Mahkemesi‘ne başvurma kararı aldı.

Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi‘nin, Belediye
Kanunu‘nun 73‘nüncü maddesi uyarınca 16.07.2010
tarihinde almış olduğu "Ballıkuyumcu Kentsel Dönüşüm
ve Gelişim Alanı Sınırı" kararına yönelik Şehir Plancıları
Odası tarafından açılan davada; iptal isteminin gerekçeleri
arasında yer alan "Belediye Kanunu‘nun 73‘ncü
maddesinin anayasaya aykırı olduğuna ilişkin iddialar" Ankara 3.
İdare Mahkemesi tarafından da benimsenmiş ve iptal edilmesi için
Anayasa Mahkemesine taşınmıştır.

TBMM‘nin gece-gündüz çalışarak (!)
yasalaştırdığı 5998 sayılı Yasa ile değiştirilen 5393 sayılı
Belediye Kanunu‘nun 73‘ncü maddesinde yapılan
düzenlemelerin önemli bir bölümünün anayasaya
aykırı olduğu, Yasa görüşmeleri öncesinde ve sonrasında
basına yansımış ve tartışılmıştı.

TMMOB Şehir Plancıları Odası tarafından hazırlanan bu konudaki rapor,
TBMM görüşmeleri sırasında da ilgili Komisyon üyelerine de
iletilmiş, alt komisyon toplantısına katılarak da konu hakkındaki
endişelerimiz milletvekillerimizle paylaşılmıştı. Gerek Şehir
Plancıları Odası, gerekse konuyla ilgili diğer kesimlerin tepkisi ve
görüşlerine rağmen yasalaşan kentsel dönüşüme
yönelik anayasaya açıkça aykırı düzenlemelerin CHP
tarafından da Anayasa Mahkemesi‘ne taşındığı basında yer
almıştı.

Ülkemiz kentlerinin önemli bir bölümünün
plansız ve kaçak yapılaştığı, güvenli ve sağlıklı
yaşanabilir alanlar haline gelemediği, bu alanlarda bir yenilenme ve
dönüşüm gereksinimi olduğu açıktır. Ancak bu
gereksinimin Anayasa‘da yer alan temel hak ve hürriyetleri
kısıtlayan düzenlemelerle, oluşan rantın yandaşlara aktarımı
temelinde, zor kullanarak gerçekleştirilmesi kabul edilemez bir
anlayıştır.

Anayasal görev tanımı gereği, konuyu şehir planlama mesleğinin
gereklerinin yanı sıra, vatandaşlarımızın, kent yoksullarının temel
hak ve hürriyetleri çerçevesinde ele alan Şehir
Plancıları Odası, uygulanmaya çalışılan haliyle kentsel
dönüşüme yönelik yapılan düzenlemenin
"anayasaya aykırı" olduğu yönündeki
görüşünü yargıya taşımıştır.

Şehir Plancıları Odası‘nın "anayasaya aykırılık"
iddialarına oybirliği ile katılan ve Anayasanın 152‘nci maddesi
gereğince "itirazen Anayasa Mahkemesine başvurulmasına" karar
veren Ankara 3. İdare Mahkemesi‘nin kararında, Belediye
Kanunu‘nun 73‘üncü maddesinin;

    * Anayasa‘nın "Genel Esaslar"
bölümünde, "Cumhuriyetin Nitelikleri" başlıklı
2‘nci maddesinde yer alan; "Hukuk Devleti" ilkesine aykırı
olduğu,
    * Anayasa‘nın "Mülkiyet Hakkı"
başlıklı 35‘inci maddesinde yer alan; "Herkes mülkiyet ve
miras hakkına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla
sınırlanabilir." hükmüne aykırı olduğu,
    * Anayasa‘nın "Mahalli İdareler"
başlıklı 127‘nci maddesinde yer alan; "yerel yönetim"
ilkesine aykırı olduğu,

vurgulanmıştır.      

Ankara 3. İdare Mahkemesi tarafından alınan bu kararı, kentsel
dönüşüm adı altında meslek alanımızı rant
tüccarlarının oyun alanına dönüştüren hukuksuz
girişimlere karşı umut verici bir gelişme olarak görüyoruz.
Anayasa Mahkemesi‘nin de konuyu kısa süre içinde ele
alarak, yerel yönetimler arasında ayrımcılık yaratan, belediyelerin
bir bölümünün imar ve planlama yetkilerine
tümüyle el konulması anlamını taşıyan düzenlemeye dur
diyeceğine, kentsel dönüşüm mağdurlarının, kent
yoksullarının anayasal haklarını koruyacak adımları kısa süre
içinde atacağına inanıyoruz.     

 

Necati UYAR

TMMOB Şehir Plancıları Odası Genel Başkanı