İvme'den: "Hastanede Ölenden Ücret Alınmayacak"mış?

<h1><a href=http://www.ivmedergisi.com/node/7019> "Hastanede Ölenden Ücret
Alınmayacak"mış?</a></h1> 
<div class="manset" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px;
padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px;
margin-bottom: 10px; margin-left: 0px; font-size: 12px; font-family:
Helvetica, Arial; ">
Sağlıkta
''Sosyal Yardımlaşma Bilgi Bankası'' döneminde
aldıkları sağlık hizmetinin bedelini ödeme gücü olmayanlar
ya da herhangi bir sağlık güvencesi bulunmayanlar açısından
yeni düzenleme ne ifade ediyor?
Mustafa
Sütlütaş
</div>
<div class="text" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px;
padding-bottom: 0px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px;
margin-bottom: 0px; margin-left: 0px; font-family: Helvetica, Arial;
font-size: 12px; ">
 </div>
<div class="item" style="padding-top: 0px; padding-right: 0px;
padding-bottom: 10px; padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px;
margin-bottom: 10px; margin-left: 0px; background-image:
url(http://bianet.org/images/dot_h.png); background-attachment: initial;
background-origin: initial; background-clip: initial; background-color:
initial; font-family: Helvetica, Arial; font-size: 12px; background-position:
0% 100%; background-repeat: repeat no-repeat; ">
Türkiye Cumhuriyeti'nin bir "sosyal
devlet" olmaktan çıktığının en açık ve somut
kanıtlarından birisi de 19 Ocak 2002 Tarih ve 24645 sayılı Resmi
Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren "4736"
No'lu "Kamu Kurum
ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı
Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında
Kanun"dur.
Aradan geçen dokuz yılı aşkın bir zamanda
"belleğimizin karanlıkları"nda kalmış olabileceği
düşüncesiyle bugünlerde adından sıkça söz
edilen bu kanunun ilk maddesini hep birlikte anımsayalım:
Madde
1: Genel bütçeye dahil
daireler ile katma bütçeli idareler, bunlara bağlı
döner  sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan fonlar, kefalet
sandıkları, sosyal güvenlik kuruluşları, genel ve katma
bütçelerin transfer tertiplerinden yardım alan kuruluşlar, kamu
iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıkları ile müesseseleri,
il özel idareleri ve belediyeler ile bunların kurdukları birlik,
müessese ve işletmeler, özel bütçeli
kuruluşlar, özelleştirme işlemleri
tamamlanıncaya kadar (abç), 24.11.1994 tarihli ve 4046
sayılı Kanuna tâbi kuruluşlar ve özel hukuk
hükümlerine tâbi, kamunun çoğunluk hissesine sahip
olduğu kuruluşlar, kamu banka ve kuruluşları ile bunlara bağlı iş
yerleri ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca üretilen mal ve hizmet
bedellerinde işletmecilik gereği yapılması gereken ticarî
indirimler hariç herhangi bir kişi veya kuruma ücretsiz veya
indirimli tarife uygulanmaz.
Belediyeler ile bunların kurdukları
birlik, müessese ve işletmeler, toplu taşım hizmetlerinde
malûl, yaşlı, öğrenci ve basın kimlik kartı sahiplerine
indirim uygulamaya yetkilidirler.
24.2.1968 tarihli ve 1005 sayılı
İstiklal Madalyası Verilmiş Bulunanlara Vatani Hizmet Tertibinden Şeref
Aylığı Bağlanması Hakkında Kanun, 3.11.1980 tarihli ve 2330 sayılı
Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun ve 12.4.1991 tarihli ve
3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun ücretsiz veya
indirimli tarife uygulanması ile ilgili hükümleri
saklıdır.
Bakanlar Kurulu birinci fıkra
hükmünden muaf tutulacak kişi veya kurumları tespit etmeye
yetkilidir.
Bu Kanunun yayımı tarihinden
önce üçüncü fıkrada belirtilen kanunlar
dışında; kanun, kanun hükmünde kararname, tüzük,
yönetmelik, genelge ve benzeri düzenleyici işlemler ile diğer
idari işlemlerle tesis edilmiş bulunan ücretsiz veya indirimli tarife
uygulamalarına 31.12.2001 tarihinden itibaren son verilir.
Söz konusu yasanın ilk maddesinde söylenen
şey kısaca şudur: Devlet kurum ve kuruluşları herhangi bir kişi veya kuruma
ücretsiz (karşılıksız) hizmet veremez veya indirimli tarife
uygulayamaz. Bu kadar açık ve net!
Bu kanunun yürürlüğe girmesinden sonra bu
maddenin "4. fıkra"sında
söz edilen yetkiyi o tarihten bugüne kadar hükümet eden
AKP, kimler için, nasıl, ne oranda uyguladı ve bunun maddi
karşılığı ne kadar oldu, doğrusu bunu bilmiyorum. Ama 2 Temmuz 2011
tarihli ve 27982 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan "7.6.2011 tarih ve
2011/2002" nolu Bakanlar Kurulu Kararıyla 
kamuoyunun gündemine gelen bir ayrıcalık söz konusu: Buna
göre "kamuya ait hastanelerde ölenlere, daha doğrusu
yakınları" artık 2002 tarihli yasa kapsamı dışında olacak.
Başka bir deyişle bu ülkede artık kimi
ölüler "devletin nezdinde" daha kıymetli.
Sanırım bunun da haberi veren bazı gazetelerin
manşetlerinde açıkça yazıldığı üzere bir tür
"helâlleşme" olup olmadığı epey tartışılacak. Tabii
ki, eğer herhangi, bir üst mahkeme tarafından iptal edilmezse.
<h2 style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px;
padding-left: 0px; margin-top: 11px; margin-right: 0px; margin-bottom: 11px;
margin-left: 0px; font-size: 16px; color: rgb(54, 57, 61); ">
2011/200 sayılı karar</h2>
Söz konusu düzenlemeyi de burada en azından
bilgilendirme amaçlı olarak açıkça yazalım:
"Madde 1: 28/1/2002 tarihli ve
2002/3654 sayılı Kararnamenin eki karar aşağıdaki maddeler 48 inci ve 49
uncu maddeler olarak eklenmiş ve söz konusu kararın diğer madde
numaraları teselsül ettirilmiştir.
'Madde 48: Vakıf
üniversiteleri hariç olmak üzere üniversiteler ile
Sağlık Bakanlığı ve diğer kamu idarelerine bağlı sağlık kurum ve
kuruluşlarında sağlık hizmeti almakta iken vefat eden ve herhangi bir
sebeple hizmet bedeli Sosyal Güvenlik Kurumunca karşılanmayan veya
herhangi bir sağlık güvencesinden yararlanamayanlardan, hizmet
bedelini ödeme yükümlüsü oldukları halde ödeme
gücü bulunmadığı tespit edilen kişiler, 4736 sayılı Kanunun 1
inci maddesinin birinci fıkrası hükmünden muaftır.
Madde 49: Ağız ve diş
sağlığının korunması, ağız ve diş hastalıklarının önlenmesi,
bu hastalıkların tedavi giderlerinden tasarruf sağlanabilmesi ve diş
fırçalama alışkanlığı kazandırılması amacıyla Sağlık
Bakanlığına bağlı sağlık kurumlarınca beş milyon adede kadar diş
fırçası ve diş macunu dağıtılması, 4736 sayılı Kanunun 1 inci
maddesinin birinci fıkrası hükmünden muaftır.
Madde 2: Bu karar, 1/1/2011
tarişhinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
Madde 3: Bu karar
hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür."
Söz konusu KHK'nin yürürlükteki
ilgili yasalar gereğince meclis tarafından ivedilikle
görüşülmesi ve kabulü gerekiyor. Bu süreç
içinde herhangi bir nedenle eğer itiraz edilmez de uygulamaya
gerçekten girerse pek çok noktasının hem içerik, hem
de usûl olarak tartışılması gerekiyor.
Söz konusu kararnamenin bazı temel konular
bağlamında değerlendirmesine girmeden önce 7 Nisan tarihinde
BİANET'te yayınlanan <a
href="http://www.bianet.org/bianet/bianet/129112-yogun-bakim-yogun-para-kazanmak-demek-olunca"
style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px;
padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px;
margin-left: 0px; text-decoration: none; color: rgb(26, 106, 177); ">"Yoğun Bakım", Yoğun
Para Kazanmak Demek Olunca.." başlıklı yazımın</a> bir bölümünü
anımsatmak istiyorum:
"Bundan sonra hastanede
ölen 'fakir'lerden hastane masrafı alınmayacak!. Tam burada
bir önerim daha olacak naçizane: Gelin bunu genelleştirin;
bundan sonra hastanelerde ölen hastaların yakınlarına
'fatura' kesilmemesini sağlayın. İşte gerçekten de
'devrim' niteliğinde karar böyle olur. Böylece
hiçbir hasta hastanede ölmez, ölemez. Böylelikle
tüm hastalar hastanelerden 'sağ çıkmış' olurlar.
Evlerinde ölürlerse de bu 'tanrının' işi sayılır.
Nasıl olsa kimse ona hesap soramaz."
Özetle geçen yıl sonunda yapılan bir idari
bir düzenleme bu KHK ile bir yasal duruma kavuşmuş oluyor. Yazımda
söz ettiğim "devrim"i şimdilik yapamasalar da aslında
"sosyal devletin" en azından "ölen yoksul
vatandaşlar" için geçerliliğini sürdüren bir
hükme kavuşmuş olunduğu düşünülebilir. Dirimizin
değil ama en azından ölümüzün sosyal devlete
gereksinimi olduğu kimilerince ileri sürülebilir.
Ama bu yaklaşımın da epey "su
götürür" olduğu söz konusu düzenlemenin ikinci
bölümünden anlaşılıyor. Buna göre Sağlık
Bakanlığı'nın halka bedelsiz dağıtmak üzere  "beş
milyon" diş macunu ve diş fırçası alma izni verilmiş!
O bölümde bunun "hastalıkların tedavi
giderlerinden tasarruf edilmesi" için yapıldığı ileri
sürülüyor. Yani aslında amaç "sosyal devlet"
falan değil,  2002'den beri mevcut hükümetin umurunda
olmadığı gibi. Amaç daha büyük bir gider kaleminden
kurtulmak. Tabii bu beş milyon diş macunu ve fırçanın yeterli olup
olmadığı, bunun kimlere dağıtılacağı, ama daha önemlisi, kimden
alınacağı ayrı bir tartışma konusu.
<h2 style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px;
padding-left: 0px; margin-top: 11px; margin-right: 0px; margin-bottom: 11px;
margin-left: 0px; font-size: 16px; color: rgb(54, 57, 61); ">
Bazı ayrıntılar</h2>
KHK'nın ayrıntıları da derinlemesine
tartışılması gereken noktaları kapsıyor:
İlk (48.) madde dikkâtle okunduğunda
kapsamın "üniversiteler ile Sağlık
Bakanlığı ve diğer kamu idarelerine bağlı sağlık kurum ve
kuruluşlar" olarak sınırlandığını görüyoruz.
Başka bir deyişle bu sayılan kurumlar her ne kadar bütçeden
doğrudan bir "ödenek almadan" tümüyle kendi
kazançlarıyla varlıklarını sürdüren kurumlar olsa da,
hükümet yayınladığı bu kararname ile "yoksullara"
yaptığı/yamak istediği yardımı kendi bütçesinden ve
kaynaklarından değil de bu kurumların kaynaklarını kullanarak yapmak
onlara "bir ayrıcalık" tanımak niyetinde.
Bu kurumlara bir yandan hizmetlerinin aslında
"rekabet koşulları" içinde sunmalarını öneren
hükümet, genel politikalarının tersini söyleyerek yaptığı
bu "dayatma" ile, nihayetinde aslında halkın ödediği
primler ve doğrudan ödemelerle kendi kaynağını sağlayan bu
kurumların kaynaklarına bir anlamda "ortak" olmuş oluyor.
Diğer yandan böylelikle kapsam dışında kalan
özel sağlık kurumları ve vakıf üniversiteleri lehine de ayrıca
bir "haksız rekabet" yaratmış oluyor. Yoksullar bu kurumlara
başvurur ve hizmetten yararlanırken yaşamlarını yitirirlerse onlar
ölmeden önce aldıkları hizmetin bedelini göz yaşlarına
bakılmadan "çatır çatır" ödeyecekler. Ama
"kamu" kurumları kaynağını kendi içinde bulabilirse
bundan yoksun olacak.
Tanımdaki diğer nokta bu kapsam içine kimlerin
gireceği konusunda tarif edilmiş: Burada da kapsam
içine "üç
grup" giriyor: 1. Herhangi bir sebeple hizmet bedeli
Sosyal Güvenlik Kurumunca karşılanmayanlar; 2. Herhangi bir sağlık
güvencesinden yararlanamayanlar; 3. Hizmet bedelini ödeme
yükümlüsü oldukları halde ödeme gücü
bulunmadığı tespit edilenler.
Yani düzenleme "gerçek anlamda yoksullar ve
yoksunlar" için yapılmış durumda.
Bu noktada da söz konusu kararname ile ilgili
haberlerde adından söz edilen ve yeni oluşturulan "SOYBİS" yani Sosyal
Yardımlaşma Bilgi Bankası'nın yetkili olacağı belirtilmiş.
Ancak bu yapı eğer kendisi daha önce söz
konusu düzenlemeden yararlanacak kişi için bir araştırma
yapmamış ve durumunu belirlememiş ise sağlık kurumunun verdiği hizmet
faturasının karşılığını almak ya da almamak için ölen
hastayı hastanede tutup tutmayacağı, bunun süresinin ne olacağı
belirsiz durumda.
Ayrıca SOYBİS bu kişinin durumunu zaten önceden
araştırmış ve yoksul olduğuna karar vermiş ise, bu durumda da zaten
kişinin primini devletin ödediği SGK'lı olması gerektiği ortaya
konulmuş olacak, dolayısıyla bu kişiden de sonuçta ölse bile,
ölmeden önceki hastane giderlerinin hastane tarafından 
SGK'dan alınacağı gerçeği ortaya çıkmaktadır.
<h2 style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px;
padding-left: 0px; margin-top: 11px; margin-right: 0px; margin-bottom: 11px;
margin-left: 0px; font-size: 16px; color: rgb(54, 57, 61); ">
Hizmetten "eşit" biçimde yararlanamama
olasılığı</h2>
Bir başka önemli nokta sonu sıklıkla
ölümle sonuçlanan ve terminal dönemdeki masrafları
çok fazla olan hastalıklara yakalanmış hastalar, eğer ödeme
güçleri yoksa söz konusu kurumların kendi
bütçelerindeki zorluklar ve zorunluluklar nedeniyle bir
biçimde bu kurumlara kabul edilmeme durumuyla karşılaşacaklar.
Eğer bir şekilde kurumlara kabul edilmişlerse de, bu
kez de ölmeden hemen önce "taburcu edilme" olasılığı
söz konusu olacak.
Tabii bunun yapılamadığı durumlarda da böyle
hastaların son(terminal) dönemlerinde uygulanan kimi tıbbi
işlemlerin, salt "ödeme gücü olmadığı"
için hiç yapılmaması da söz konusu olabilecektir.
Çünkü hiç kimse yerine koy(a)madığı bir kaynağı
harcamak istemeyecektir.
Tüm bu olasılıklar, bu kişilerin sağlık
hizmetine ulaşma ve yararlanma açısından bir "hak
ihlâli" ile karşı karşıya kalacakları sonucunu
doğurmaktadır.  Açıkça "maddi nedenli bir
ayrımcılık" uygulamasına neden olacak bu olasılığın da kararname
hazırlanırken neden göz önünde tutulmadığı ya da ne kadar
dikkâte alındığı meçhuldür.
Kuşkusuz burada bir "vatandaş" olarak
bilmemiz gereken bazı başka noktalar da vardır: Bunlardan birisi söz
konusu KHK'ların yasalar gibi "genel ve maddeye özel
gerekçeleri" oluyorsa bu düzenlemenin neleri
kapsadığıdır. Öncelikle nasıl bir algı, bakış açısı,
irdeleme ve düşünce sistemi ile buna karar verildiği kamuoyuna
açıklanmalıdır ve kamuoyuyla paylaşılmalıdır.
Ama bununla birlikte bir başka önemli nokta da
söz konusu düzenlemeden yararlanması umulan kişilerin sayısı ve
nitelikleridir. Eğer biliniyorsa geçmişteki sayılardan yola
çıkılarak bunun da ortaya konulması gerekir.
Bu başka bir açıdan da önemli: O da
söz konusu 2002 tarihli yasanın gereği, 1.1.2011 tarihine kadar olan
süre içinde, eğer o zaman bu ayrıcalık tanınmış olsaydı bu
KHK'nın kapsamı içine girecek, dolayısıyla sağlık
kurumlarına herhangi bir karşılık ödemeyecek olanların
kendilerinden alınan hastane bedellerinin geri verilip verilmeyeceği
konusudur.
Geçen yıl sonunda yapılan bir düzenleme ile
hastanelere olan borçların 250 TL'ye kadar olanlarının affı,
üzerindekilerin bir ödeme planına bağlanması ve indirim
yapılması konusunun hastanede ölenler açısından da uygulanıp
uygulanmayacağı da söz konusu KHK'da yok.
Anayasaya göre devlet nezdinde herkes eşittir;
dolayısıyla bir ferdine şimdi tanınan bir ayrıcalık, diğerlerine de
tanınmak durumundadır. Dahası bu düzenlemeyi yapanlar da 2002 tarihli
düzenlemeyi yapanlar da aynı kişiler, en azından aynı partinin ya da
görüşün savunucularıdır. O zaman şimdi yaptıklarını
yapmamış olmalarının hesabını da "kişisel" olarak vermek
zorundadırlar. Eğer amaç "helâlleşmek" ise, onlarla
"helâlleşmemekten" kaynaklanan borçlarının
"bâki" olduğu gözden uzak tutulmamalıdır. (MS)
(*) <a
href="http://www.bianet.org/bianet/bianet/129112-yogun-bakim-yogun-para-kazanmak-demek-olunca"
style="padding-top: 0px; padding-right: 0px; padding-bottom: 0px;
padding-left: 0px; margin-top: 0px; margin-right: 0px; margin-bottom: 0px;
margin-left: 0px; text-decoration: none; color: rgb(26, 106, 177);
">http://www.bianet.org/bianet/bianet/129112-yogun-bakim-yogun-para-kazanmak-demek-olunca</a>
 
 
Kaynak: Bianet
</div>

İvme'den

8 Temmuz 2011 Cuma

"Hastanede Ölenden Ücret Alınmayacak"mış?

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

İzleyiciler

Blog Arşivi

Hakkımda