Afganistan'daki Savaşın
Kayıtları: Muazzam Gizli Dosya Sızması İşgalin Gerçek Yüzünü Ortaya
Çıkardı

• Yüzlerce sivilin koalisyon askerleri
tarafından öldürülmesi
• Liderleri "yakalamak veya öldürmek" için
gizli birimler
• NATO'ya karşı Taliban bombalı saldırılarındaki artış

Savaş kayıtları koalisyon güçlerinin neden olduğu sivil
ölümlerini, Taliban ve El Kaide liderlerini öldürmek
için gösterilen gizli çabaları
ve İran ile Pakistan'ın direnişçileri destekleme
tartışmalarını ortaya çıkarıyor. Fotoğraf: Max
Whittaker / Corbis 

ABD'ye ait çok sayıda gizli askeri dosya,
Afganistan'da kaybedilmiş olan savaşın yıkıcı tablosunu
açıkça gösteriyor. Dosyalar, koalisyon
güçlerinin bildirilmemiş vakalarda öldürdükleri
sivilleri, tırmanan Taliban saldırılarını ve NATO komutanlarının
komşu İran ile Pakistan'ın direnişçileri desteklemelerinden
korkularını ortaya çıkarıyor.

ABD askeri tarihinin en büyük sızmalarından
olan ve 90.000 kaza ve istihbarat raporundan sağlanan bu bilgiler color="#000080">Wikileaks
tarafından elde edilerek web sitesinde yayınlandı. color="#000080"> href="http://www.guardian.co.uk/warlogs">Guardian
, color="#000080">New York
Times ve haftalık Alman dergisi href="http://www.spiegel.de/afghandocuments">Der Spiegel
'e
sunulan dosyalar, 320'den fazla İngiliz, 1000'den fazla Amerikan askerinin
canına mal olan savaşın son altı yılına ait ayrıntılı bir
döküm veriyor.

Bu yayın, Barack Obama'nın "arttırma"
strajesinin başarısız olduğu kuşkularının arttığı ve koalisyon
güçlerinin Cuma günü Kabil'in güneyinde tutsak
alınan ABD denizci personeli aradığı zamana denk geldi.

href="http://www.guardian.co.uk/warlogs">Savaş kayıtları

ayrıca şu ayrıntıları ortaya çıkarıyor:

• Gizli özel kuvvetlerin Taliban liderlerini
yakalamak ya da yargılamadan öldürmek için nasıl takip
ettiğini,

• Taliban'ın ölümcül yerden havaya
füzeleri nasıl sağladığına dair kanıtların ABD tarafından
gizlendiğini,

• Koalisyon güçlerinin Taliban
hedeflerini vurmak için Nevada'daki bir üsten
yönetilen uzaktan kumandalı ölümcül Reaper
araçlarını kullanmayı gün geçtikçe nasıl
arttırdığını,

• Taliban'ın yol kenarı bombalarıyla yol
açtığı ölümlerin nasıl arttığını, ki bugüne
kadar 2000 sivil hayatını bu şekilde kaybetmiştir.

Beyaz Saray yaptığı açıklamada, kayıtlarla
çizilen kaotik resmin Obama öncesinin "yetersiz kaynak
kullanımı"ndan kaynaklandığını belirterek, "Belgelerdeki
zaman aralığının Ocak 2004-Aralık 2009 olduğuna dikkat
edilmelidir" dedi.

Beyaz Saray ayrıca Wikileaks'in bu belgeleri
yayınlamasını da eleştirdi: "ABD ve ortaklarının yaşamlarını
riske atacak ve ulusal güvenliğimizi tehdit edecek gizli bilgilerin
kişiler veya örgütler tarafından açıklanmasını
şiddetle kınıyoruz. Wikileaks bu belgeler hakkında ABD
hükümetiyle irtibata geçmek için hiçbir
çaba göstermemiştir, bu belgeler Amerikalıların ve bizimle
işbirliği içerisinde olan yerel halkın yaşamlarını tehlikeye
sokabilir."

Kayıtlar, bazı üzücü kısa hikayelere de
yer vererek, koalisyon güçlerinin kesinleştirdiği sivil
ölü sayısını ortaya koyuyor: Askeri dilde "beyaz
üstünde mavi". Kayıt bu nitelikte 144 olayı açığa
çıkarıyor.

Kayıpların bazıları Afgan hükümetinin
protestolarına da neden olan tartışmalı hava saldırılarından
kaynaklanıyor, ancak daha önce bilinmeyen büyük bir kısmı,
askerlerin "intihar bombacılarına karşı kendilerini korumak
için" silahsız sürücü veya motorsikletlilere
ateş açmasından kaynaklanıyor.

En az 195 sivilin öldürüldüğü ve
toplam 174'ünün yaralandığı kabul edilirken, bu rakamlar
askerler tarafından günlük raporlardan tartışmalı olayların
atlanması ve askeri istihbarat analistlerinin daha sonra bazen hatalı
olarak bildirdiklerinin toplamını gösteriyor.

Kayıtlarda sivillerin ölümüne neden olan
kanlı hatalar içerisinde Fransız askerlerin 2008'de çocuk
dolu bir otobüse saldırması da yer alıyor, bu saldırıda 8 kişi
yaralanıyor. Benzer şekilde bir ABD devriyesi bir otobüsü
makinalı tüfekle tarayarak 15 yolcunun ölümüne ve
yaralanmasına neden oluyor. 2007'de Polonyalı askerler bir köy
düğününe intikam amaçlı bir havan saldırısı
düzenliyor, içlerinde hamile bir kadının da olduğu sivilleri
katlediyorlar.

İngiliz birliklerinin de sivillere karşı şüpheli
saldırıları var. ABD ordusunun iç yazışmalarında, Kabil'de
Ekim-Kasım 2007 tarihleri arasında neredeyse 1 ay içinde
gerçekleşmiş 4 farklı, olağandışı İngiliz saldırısına yer
verilmiş, bu saldırılar bir Afgan generalin oğlunun
ölümüne de neden oluyor. Saldırıların biri için,
"Soruşturma İngilizler tarafından kontrol ediliyor. Bütün
hikayeyi elde edemedik" şeklinde bir not bile
düşülmüş.

Benzer saldırıların kraliyet deniz komandolarının
eseri olan ikinci bir kümesi, kayıtlara göre Helmand ilinde
2008'in sonundaki 6 aylık bir periyotta gerçekleşiyor. Bu iddialar
Savunma Bakanlığı'na Guardian tarafından sorulduğunda yanıt
olarak: "Bu kısa zaman içerisinde bu iddiaları doğrulayamadık
ve ayrıca iddia edilen eylemlerle ilgili, doğrulama olmadan yorum yapmak
uygun olmaz" denildi.

Afganistan'daki sivil kayıp olaylarını İnsan Hakları
İzleme Örgütü adına izleyen Rachel Reid: "Bu dosyalar
ABD ve NATO kuvvetlerinin sürekli eğilimini ortaya
çıkarmıştır: Sivil kayıpların gizlenmesi. Siviller
öldürüldüğünde şeffaf soruşturmaları emreden
sayısız taktik talimata rağmen, geçmiş aylarda benim incelediğim
bazı olaylarda bile bu gerçekleşmedi. Sorumluluk sadece
yakalandığınızda duyacağınız bir şey değildir, ABD ve NATO'nun
Afganistan'da zarar verdikleri veya öldürdükleri her bir sivil
için duymaları gereken bir şeydir."

Raporların çoğu Guardian tarafından color="#000080"> href="http://www.guardian.co.uk/warlogs">çevrimiçi
yayınlanıyor
ve modern savaşın çıplak,
gerçek yüzünü sunuyor. Çoğu materyal
"gizli" olarak sınıflandırılmış olsa da, artık askeri
açıdan hassas değil. Çok az bir bilgi, yerel muhbirleri
tehlikeye atabilir veya gizli askeri bilgileri ortaya çıkarabilir
gerekçesiyle, yayınlanmaktan imtina edilmiştir. Wikileaks'in
kurucusu Julian Assange, nasıl elde ettiğine dair bilgi vermediği
materyalleri sunucularına "sansürsüz" olarak koymadan
önce redakte edeceğini söyledi.

Wikileaks bu yılın Nisan ayında ABD Apache color="#000080"> href="http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/05/wikileaks-us-army-iraq-attack">helikopterlerinin
Bağdat sokaklarında iki Reuters kameramanını
öldürdüğü
gizli bir
görüntüyü yayınlamıştı, bu olay uluslararası
kamuoyunun da ilgisini çekmişti. 22 yaşındaki istihbarat analisti
Bradley Manning Irak'taki bu görüntüyü sızdırmakla
suçlanarak yakalandı, ancak son kayıtları sızdırmadığı
biliniyor. Pentagon'un suç soruşturma departmanı sızıntıların
izini takip etmeye çalışıyor, bu nedenle Assange'den olumsuz yanıt
aldığı bir yardım isteminde bulundu, Assange onlara yardım etmek
için ABD dışında buluşmak istiyor.

Assange, Guardian'ın talebi üzerine verileri
incelememize izin vermiştir. Bunun için herhangi bir ücret
ödenmesi söz konusu olmamıştır ve Guardian'ın makalelerinin
hazırlanmasında Wikileaks'ın herhangi bir rolü yoktur.

25 Temmuz 2010 Pazar, Nick Davies ve Leigh
David

Kaynak: guardian.co.uk,
http://www.guardian.co.uk/world/2010/jul/25/afghanistan-war-logs-military-leaks

İvme Çeviri Grubu