Türkçedeki Irkçı
Deyimler

Ayrımcılık konusunun sıkça gündeme
getirildiği bu günlerde, biz de dilimize yerleşen ayrımcı deyimleri
derledik. Karşımıza çıkan tabloya göre,
Türkçemizin zenginliği bu alanda da kendini
gösteriyor….
Azınlık olmanın aşağılanmaya dönüştüğü ifadeler,
tabirler, deyimler, atasözleri bütün dillerde olduğu gibi
Türkçe’de de yoğun. Zaman içinde dile yerleşen bu
ifadeler hakkında dilbilimciler, dildeki ayrımcılığın zihniyetteki
ayrımcılıkla paralel olduğuna işaret ediyor. Buna en acı
örneklerden biri de yine bir Ermeni olan, Yeşilçam’ın
emektar oyuncularından Nubar Terziyan’ın yaşadıkları. Ayhan Işık
vefat ettiğinde, gazeteye ilan vermiş Nubar Terziyan… Kral’ı
gerçek evlat gibi sevdiğini, çok
üzüldüğünü belirtmiş. İlanın mürekkebi
kurumadan, Ayhan Işık’ın ailesi, “Terziyan ile hiçbir
yakınlığımız yoktur,” diye açıklama yapmış. Ermeni
ya… İşte Türkçe’deki ırkçı-ayırımcı
tabirler, deyimler ve atasözlerinden en çok
kullanılanlar…

Agop’un kazı gibi yutmak: Ermenilerin
açgözlülüğüne vurguyla, önüne konulan
her yemeği çabuk yemek.
Alavere dalavere, Kürt Memet nöbete: Bir işte
bütün yükü, sorumluluğu yetersiz kişiye bırakma
durumunda söylenir.
Anladıysam Arap olayım: Söylenen bir şeyin
anlaşılmazlığına inandırmak için kullanılır.
Arap eli öpmekle dudak kararmaz: Kirlipis-çirkin
bir şeye bulaşmakla, insan kirlenmez anlamındadır.
Arap saçına dönmek: Bir şeyin karmakarışık
olması.
Arnavut inadı: Aklı, mantığı ve evreni hiçe
sayan ruh hali.
Çıfıt: Yahudileri aşağılamak için
kullanılan bir tabirdir.
Çıfıt çarşısı gibi: Karmakarışık,
içinde her şey bulunabilen yerler için kullanılır.
Çingene kavgası: Önemsiz atışmalarla
başlayan, yakası açılmadık küfürlerle dolu kavga.
Çingene borcu: Tutarı pek önemli olmamakla
birlikte, ufak ve dağınık borçların tümü.
Çingene çergesi: Pis ve yoksul yer.
Çingene düğünü:
Gürültülü topluluk.
Çingene parası: Bozuk para.
Çingene çergesinde musandıra ne arar: Yoksul
kimseden ne beklenir ki, anlamındadır.
Emeni dölü: Ermeni olmanın aşağılayıcı bir
şey olduğunu belirtmek amacıyla kullanılır. Ermeni olmayan kişiler
için kullanıldığında ‘hain’i ima eder.
Ermeni tohumu: Irkçı zihniyetten
sıyrılamayanların diline dolanmış bir başka küfür.
Ermeni gelini gibi: Daima kırıtan, süzülen
kadınlar için yapılan benzetme.
Gavur ölüsü: Oldukça ağır
anlamındadır.
Gavur: Kasap.
Gavur etmek: Bozmak, işe yaramaz hale getirmek.
Gavur gavurluğunu yapar: Genellikle Türk milletine
yapılmış haksızlık ve eziyetlerden bahsedilirken kullanılır.
Gavurun tembeli keşiş, Müslüman’ın tembeli
derviş: Dini, çıkarları doğrultusunda kullanıp,
çalışmadan yaşamanın yollarını bulanlar için
kullanılır.
İstavroz fidesi: Hıristiyanlara karşı kullanılan
alaycı bir söz, ‘gavur çocuğu’ anlamındadır. />
İstavrozundan başlamak: Hıristiyanlara karşı
kullanılan küfür tehdidi, sert küfür edileceğini
belirterek göz korkutmak.
İstavrozunu şaşırmak: Neye uğradığını bilememek. />
Mademki Ermeni istemeden vermeli: Nakarat olsun diye
uydurulmuş, Ermenilerden her şeyin istenebileceğini ima eden bir deyim. />
Papaz: Hoşgörüsüz, yaşlı kimse.
Papaza borcunu ödemek: İşemek, dışkılamak.
Papaza gitmek: Tuvalete gitmek.
Papazcı: Üçkâğıtçı.
Papaz olmak: İki kişi arasında ilişki bozulduğunda
kullanılan bir tabir.
Papazı bulmak: Kötü bir sonuçla
karşılaşmak, belasını bulmak.
Papaz uçurmak: İçkili alem yapmak.
Papazı kaçırmak: Eğlencenin dozunu
kaçırıp rezalet çıkarmak.
Rum tohumu: Rumları dışlamak için kullanılan bir
tabir.
Rum hatunu yatakta, Ermeni hatunu mutfakta yapmak: Her iki
azınlık mensubu kadınları da sadece cinsel obje nesnesi olarak gören
bu ifade, her şeyi yerli yerinde yapmak manasında kullanılır.
Sarı Yahudi: Paraya düşkün kişi.
Senin bu yaptığını Yunan gavuru yapmaz: İşlediğin
kabahati, en kötü insan bile yapmaz anlamında kullanılan bir
ifade.
Yahudi pazarlığı: Yahudilerin cimriliğine ve bu
yüzden kıyasıya pazarlık yaptıklarına inanılarak, kullanılan bir
deyim.
40 yıldır patriğin eşeğini becermek: Çok
tecrübeli, görmüş geçirmiş, kül yutmaz.

Kaynak:  Kenthaber